Szkoła Podstawowa im. F. Chopina

Dnia 1 marca nasza szkoła odchodzić będzie Dzień Patrona. Tego dnia odbędzie się akademia poświęcona genialnemu kompozytorowi i pianiście, Fryderykowi Chopinowi, a podczas przerw na szkolnych korytarzach rozbrzmiewać będzie jego muzyka.

Wybór daty na Dzień Patrona nie jest przypadkowy, wiąże się z urodzinami kompozytora. Istnieją wątpliwości, co do daty urodzenia Chopina. Chociaż w metryce chrztu widnieje data 22 lutego 1810 roku, to rodzina Chopina i on sam uznawali za dzień urodzin 1 marca. Rozbieżność ta do dnia dzisiejszego nie została ostatecznie rozstrzygnięta, jednak współcześnie pierwszeństwo oddaje się dacie obchodzonej przez samego kompozytora i jego najbliższych.

Dom rodzinny Chopina w Żelazowej Woli przepełniony był muzyką. Matka grała na fortepianie i śpiewała, ojciec towarzyszył jej na flecie i skrzypcach, siostra Ludwika od najmłodszych lat wykazywała talent muzyczny i uczyła się gry na fortepianie. Fryderyk Chopin pierwsze samodzielne próby podejmował pod okiem Ludwiki, a w wieku 6 lat rozpoczął regularną naukę gry na fortepianie. Jego postępy były zadziwiające. Mając 8 lat występował już publicznie. Jego pierwszy koncert odbył się w Pałacu Radziwiłłów (obecnie Pałac Prezydencki). Niebawem pojawiły się pierwsze kompozycje dziecięce Chopina: polonezy, marsze i wariacje. Początkowo zapisywane z pomocą ojca, niemal błyskawicznie przyczyniły się do sławy autora okrzykniętego cudownym dzieckiem. W roku 1818 w „Pamiętniku Warszawskim” odnotowano: „prawdziwy geniusz muzyczny: nie tylko bowiem z łatwością największą i smakiem nadzwyczajnym wygrywa sztuki najtrudniejsze na fortepianie, ale nadto jest już kompozytorem kilku tańców i wariacji, nad którymi znawcy muzyki dziwić się nie przestają”. Był to moment przełomowy w życiu młodego Fryderyka. W latach następnych gościł z niezliczonymi występami w salonach warszawskiej arystokracji. Zaczął pobierać mniej regularne lekcje prywatne, jednak prowadzone przez najwybitniejszych mieszkających w Warszawie nauczycieli. Edukacja Chopina nie ograniczała się jednak do muzyki. W roku 1823 wstąpił do IV klasy Liceum Warszawskiego, w którym zdobył wszechstronne wykształcenie.

Silne wrażenie na młodym kompozytorze wywarły letnie pobyty w Szafarni w latach 1824–1825, gdzie przebywał w gościnie u rodziców jednego ze swoich kolegów. W Szafarni i w okolicznych miejscowościach zetknął się z muzyką ludową. Z listów, żartobliwie ujmowanych w formę małej gazetki pod nazwą „Kurier Szafarski” wiemy, że np. w Nieszawie zachwycał się ludowymi piosenkami, w Bocheńcu był na chłopskim weselu, a w Obrowie na dożynkach nasłuchał się muzyki ludowej.

Chopin gościł z kilkudniowymi wizytami również w Turznie. 26 sierpnia 1825 roku pisał z Szafarni do swoich rodziców: „ Jutro rano jedziemy do Turzna i nie mamy wrócić aż dopiero w środę”. Przyjmowany był wówczas przez Augustyna Działowskiego i jego żonę Katarzynę z Jeżewskich oraz ich dzieci: Ksawerego, Juliannę i Józefę. Po dwóch latach, w drodze do Gdańska, Chopin ponownie odwiedził Działowskich w Turznie. 6 lipca 1827 roku pisał w Kowalewie pod Płockiem do rodziców: „ Gdy wyjeżdżamy do Płocka, szaleństwem by było, gdybym z mej strony nie miał o tym donieść. Dziś więc w Płocku, jutro w Rościszewie, pojutrze w Kikole, parę dni w Turznie, parę dni w Kozłowie i moment w Gdańsku, i na powrót”.

W 1829 roku Chopin ukończył naukę w Szkole Głównej Muzyki. Został zwolniony z przedmiotu instrumentu, ponieważ zauważono jego nieprzeciętny sposób i charakter gry. W aktach zachowała się trafna ocena zapisana przez jego nauczyciela, Józefa Elsnera: „Chopin Fryderyk szczególna zdatność, geniusz muzyczny”.

Rodzice Chopina postanowili umożliwić uzupełnienie studiów za granicą. W listopadzie 1830 r. Chopin udał się w podróż. Wyjeżdżając z Warszawy nie przeczuwał, że już nie powróci do ojczyzny i pozostałą część swojego życia spędzi głównie we Francji.

Wkrótce w 1830 roku wybuchło w Warszawie powstanie listopadowe. Chopin głęboko przeżywał tragedię swojego narodu. Znajduje to wyraz nie tylko w jego listach, ale i w muzyce, wykazującej coraz silniejsze akcenty protestu, rozpaczy i tęsknoty. Gdy Chopin dowiedział się o upadku powstania listopadowego w 1831 roku, w swoich notatkach zapisał następujące słowa: „Czasem tylko stękam, boleję nad fortepianem – rozpaczam…”.

W Paryżu Chopin zyskał sławę. W jednym z listów napisał: „Wszedłem w pierwsze towarzystwa – siedzę między ambasadorami, książętami, ministrami, a nawet nie wiem, jakim cudem - bom sam się nie piął”.

W 1836 roku Chopin zaczął chorować na gruźlicę. Mimo beznadziejnej walki z chorobą, sprawy ojczyzny były mu bliskie. Kiedy w 1848 r. w Paryżu wybuchła rewolucja, która stała się początkiem Wiosny Ludów w Europie, w liście do swego przyjaciela Chopin napisał pełne nadziei słowa: „nie obejdzie się bez strasznych rzeczy, ale na końcu tego wszystkiego jest Polska, świetna, duża, słowem Polska”.

Zmarł w Paryżu, 17 października 1849 r. Został pochowany na paryskim cmentarzu Père Lachaise. Serce, jako symbol umiłowania ojczyzny przez artystę, wmurowano w filar kościoła Św. Krzyża w Warszawie.

Maria Ordon-Błaszkiewicz

Bibliografia

1. B. Smoleńska-Zielińska, Fryderyk Chopin i jego muzyka, Warszawa 1995
2. Maria Gordon-Smith: Chopin. Warszawa: Czytelnik, 1990.